Irydotomia - co to jest?

Irydotomia jest jednym z tych medycznych terminów, które brzmią skomplikowanie, ale w rzeczywistości oznaczają stosunkowo prostą procedurę. W tym artykule przybliżymy, czym jest irydotomia, kiedy jest konieczna, jakie są jej wskazania, a także jakie efekty można uzyskać dzięki jej przeprowadzeniu.

Czym jest irydotomia?

Irydotomia to nowoczesna, małoinwazyjna procedura medyczna, która wykorzystuje laser do poprawy odpływu płynu z przedniej komory oka. Zabieg polega na wykonaniu niewielkiego otworu w tęczówce, pozwalając na lepszą cyrkulację płynu wodnistego wewnątrz gałki ocznej. Zastosowanie irydotomii skutecznie obniża ciśnienie wewnątrzgałkowe, co zmniejsza ryzyko wystąpienia ataku jaskry i przyczynia się do poprawy komfortu życia pacjenta.

Dla kogo przeznaczona jest irydotomia oka?

Zalecenia dotyczące irydotomii zawsze powinny wynikać z dokładnej oceny okulisty. Na podstawie wyników badań pacjenta, specjalista decyduje, czy zabieg jest rzeczywiście wskazany. Zabieg irydotomii jest zalecany w następujących przypadkach:

• Jaskra zamkniętego kąta - stan, w którym kąt przesączania (miejsce, gdzie płyn wodnisty odpływa z oka) zostaje zablokowany przez tęczówkę. Blokada ta uniemożliwia odpływ płynu i prowadzi do gwałtownego wzrostu ciśnienia wewnątrzgałkowego. Jeśli sytuacja nie zostanie szybko opanowana, może dojść do uszkodzenia nerwu wzrokowego, a w konsekwencji do nieodwracalnej utraty wzroku. 
• Wysokie ciśnienie wewnątrzgałkowe - w niektórych przypadkach pacjenci mogą doświadczać nagłych skoków ciśnienia. W konsekwencji, to może wywołać ostry atak jaskry. Zabieg irydotomii działa w tym przypadku jako forma prewencji, minimalizując ryzyko wystąpienia takich ataków.
• Profilaktyka - osoby, u których ryzyko zamknięcia kąta przesączania jest wysokie lub są genetycznie obciążone ryzykiem jaskry, mogą zostać skierowane na zabieg. Dotyczy to zwłaszcza pacjentów z wąskim kątem przesączania, który jest bardziej podatny na całkowite zamknięcie, szczególnie w sytuacjach, gdy źrenica jest rozszerzona.

Irydotomia laserowa - jak przebiega zabieg?

Irydotomia laserowa to szybka i bezpieczna procedura. Zazwyczaj jest przeprowadzana w trybie ambulatoryjnym, czyli pacjent nie musi zostawać w szpitalu na dłużej. Cały proces trwa zazwyczaj od kilku do kilkunastu minut, a pacjent może powrócić do codziennych aktywności już tego samego dnia. Na początku pacjentowi zakrapia się krople znieczulające, a następnie stosuje się krople zwężające źrenicę. Ułatwiają one lekarzowi precyzyjne wykonanie procedury, poprawiając widoczność wewnętrznych struktur oka. Po znieczuleniu pacjent zostaje posadzony przy urządzeniu zwanym lampą szczelinową. Lekarz przy pomocy lasera YAG wykonuje mały, precyzyjny otwór w obwodowej części tęczówki. Ten otwór ma na celu umożliwienie swobodnego przepływu płynu wodnistego pomiędzy przednią a tylną komorą oka. 

Podczas zabiegu pacjent może zauważyć krótkie błyski światła, ale irydotomia YAG jest na ogół bezbolesna. Laser działa bardzo precyzyjnie, dzięki czemu nie ma potrzeby wykonywania nacięć czy zakładania szwów.

Jakie są zalecenia po irydotomii?

W celu uzyskania najlepszych efektów zabiegu, należy przestrzegać kilku ważnych zaleceń po jego przeprowadzeniu. Postępowanie zgodne z poniższymi wskazówkami pomoże w szybkim powrocie do zdrowia.

• Unikaj tarcia oczu oraz narażenia ich na zanieczyszczenia.
• Stosuj przepisane krople do oczu przeciwzapalne.
• Regularnie monitoruj ciśnienie wewnątrzgałkowe na kontrolach okulistycznych.
• Ogranicz aktywność fizyczną przez kilka dni.
• Chroń oczy przed intensywnym światłem.
• Unikaj sauny i basenów.

Przeczytaj również, jak dbać o oczy, by cieszyć się zdrowiem?

Irydotomia - skuteczność zabiegu

Irydotomia laserowa uważana jest za skuteczną metodę leczenia jaskry zamkniętego kąta, zwłaszcza gdy zostanie przeprowadzona we wczesnym stadium choroby. Badania pokazują, u ponad 80% pacjentów procedura ta skutecznie obniża ciśnienie wewnątrzgałkowe i zapobiega epizodom ostrej jaskry. Niemniej jednak, w pewnych przypadkach może dojść do ponownego zamknięcia kąta, nawet po udanym zabiegu. 

Warto również pamiętać, że efekty irydotomii mogą się różnić w zależności od indywidualnych cech pacjenta. Często zależą one od takich czynników jak anatomia oka, stopień zaawansowania jaskry czy reakcja na leczenie.

Czy irydotomia poprawia wzrok?

Zabieg ten nie ma na celu poprawy ostrości widzenia u osób, które nie mają problemów związanych z jaskrą. W przypadku pacjentów bez takich schorzeń, irydotomia nie wpłynie na jakość widzenia ani nie skoryguje istniejących wad wzroku, takich jak krótkowzroczność, dalekowzroczność czy astygmatyzm. Mimo to, u pacjentów chorujących na jaskrę zamkniętego kąta, procedura ta może skutecznie zapobiegać dalszemu pogorszeniu wzroku.

Jakie są skutki uboczne irydotomii?

Irydotomia jak każda procedura medyczna, niesie ze sobą pewne ryzyko powikłań, choć są one stosunkowo rzadkie. Większość pacjentów dobrze toleruje zabieg, jednak warto być świadomym potencjalnych skutków ubocznych, takich jak:

• Przejściowy dyskomfort lub pieczenie oczu.
• Czasowe zamglenie widzenia.
• Światłowstręt.
• Rzadko: wzrost ciśnienia wewnątrzgałkowego bezpośrednio po zabiegu, wymagający dodatkowego leczenia.

Większość pacjentów wraca do normalnej aktywności już następnego dnia po zabiegu, ale zawsze warto skonsultować się z lekarzem w przypadku wystąpienia niepokojących objawów.

Irydotomia laserowa - cena i dostępność

Cena zabiegu różni się w zależności od kliniki oraz lokalizacji. W prywatnych placówkach medycznych za wykonanie irydotomii YAG trzeba liczyć kilkuset złotych za jedno oko. Ostateczna cena może różnić się w zależności od indywidualnych potrzeb pacjenta, dodatkowych badań wzroku czy konsultacji przed zabiegiem. Wpływ ma również lokalizacja wykonywania zabiegu. W większych miastach, gdzie konkurencja między placówkami jest większa, ceny mogą być bardziej zróżnicowane.

Czy irydotomia laserowa jest dostępna na NFZ?

Tak, w Polsce irydotomia laserowa może być wykonana w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia. Oznacza to, że pacjenci, którzy spełniają odpowiednie kryteria medyczne, mogą skorzystać z tego zabiegu bez ponoszenia dodatkowych kosztów. Aby jednak zakwalifikować się do irydotomii finansowanej przez NFZ, niezbędne jest posiadanie skierowania od lekarza specjalisty. Warto skonsultować się ze swoim lekarzem prowadzącym, aby uzyskać więcej informacji na temat refundacji.

Irydotomia laserowa - opinie i doświadczenia pacjentów

Opinie pacjentów na temat zabiegu irydotomii laserowej oka są zazwyczaj pozytywne, zwłaszcza jeśli jest on wykonywany w celach profilaktycznych. Pacjenci często podkreślają, że już po krótkim czasie od zabiegu odczuwają znaczną ulgę, szczególnie jeśli wcześniej zmagali się z uczuciem napięcia w oczach czy bólami głowy. Należy jednak pamiętać, że efekty irydotomii mogą różnić się w zależności od osoby. U niektórych pacjentów ulga jest natychmiastowa, podczas gdy inni mogą wymagać czasu na pełną adaptację oka.

 

Bibliografia:
https://www.bezokularow.pl/poradnik/irydotomia-laserowa-w-leczeniu-jaskry-na-czym-polega
P. Wang, V. Koh, S. Loon, Laser iridotomy and the corneal endothelium: a systemic review [w:] Acta Ophthalomolica, 2014.
V. Gupta, Rethinking laser iridotomy in angle-closure disease, Indian J Ophthalmol. 2024.
Yvonne Ou, MD, Side Effects of Laser Iridotomy - BrightFocus Foundation, 2021.