Leniwe oko - przyczyny i leczenie

Adam

Fakt, że człowiek posiada dwoje oczu nie jest przypadkowy. Dostarczają one informację do mózgu, umożliwiając chociażby widzenie stereoskopowe, czyli przestrzenne. Gdy jedno z oczu widzi znacznie gorzej niż drugie, mózg automatycznie ignoruje sygnały od niego pochodzące. Dochodzi do tzw. tłumienia, które w konsekwencji skutkuje niedowidzeniem, nazywanym również leniwym okiem. Dowiedz się jakie są przyczyny oraz możliwości leczenia tego schorzenia!

Leniwe oko, czyli niedowidzenie

Leniwe oko to powszechne określenie niedowidzenia, nazywanego również profesjonalnie amblyopią. Oznacza ono znaczne obniżenie zdolności widzenia jednego z oczu pomimo zastosowania możliwie najlepiej dobranej korekcji. Schorzenie to może objawiać się osłabioną ostrością widzenia lub nawet całkowitym niedowidzeniem na jedno oko. 

Syndrom leniwego oka dotyka głównie dzieci. Dochodzi do tego, gdy informacje dochodzące do kory mózgowo-wzrokowej z jednego oka są sprzeczne z informacją z drugiego oka. Organizm chcąc zaadaptować się do sytuacji, wprowadza mechanizm wyrównawczy, wykluczając oko, które pogarsza warunki patrzenia. Szacuje się, że problem ten dotyczy nawet 3% dzieci. Istotne jest zatem by zdiagnozować go odpowiednio szybko. Tylko wdrożenie odpowiedniego leczenia może zapewnić młodemu pacjentowi prawidłowe widzenie. W przeciwnym wypadku schorzenie może się utrwalać i prowadzić do poważnych konsekwencji wzrokowych. 

Leniwe oko – przyczyny

Amblyopia jest następstwem słabego lub nieprawidłowo wykształconego współdziałania na drodze oko-mózg. Najczęściej jest ona wynikiem powszechnie występujących wad wzroku lub chorób oczu. 

Jedną z podstawowych przyczyn leniwego oka jest zez. W sytuacji, gdy mięśnie okoruchowe nie są w stanie utrzymać oczu w prawidłowym położeniu, informacje od nich pochodzące mogą znacznie się różnić. W konsekwencji mózg skutecznie ignoruje jeden z obrazów, co w praktyce oznacza, że słabsze oko przestaje być używane. Prowadzi to przede wszystkim do zaburzeń rozwoju odpowiadającego mu obszaru w mózgu.

Kolejnym powodem są wady refrakcji, z czego największy ma nadwzroczność. Szczególnie istotna w tym przypadku jest różnica wad refrakcji na obu oczach. Gdy dysproporcja jest znacząca, sytuacja z ignorowaniem obrazu pochodzącego z jednego z oczu jest analogiczna. Oko z gorszą ostrością widzenia zostaje nieaktywne, podczas gdy drugie przejmuje pełną dominację. 



Do innych przyczyn występowania leniwego oka zaliczamy:

• Zaburzenia akomodacji
• Krótkowzroczność;
• Astygmatyzm;
• Urazy mechaniczne gałki ocznej;
• Zaćma wrodzona;
• Zapalenie siatkówki;
• Toksoplazmoza;
• Nieprawidłowości anatomiczne i strukturalne oczu.

Leniwe oko u dziecka i u dorosłego

Leniwe oko u dziecka może być trudne do wykrycia. Wszystko dlatego, że sam maluch nie ma świadomości istniejącego problemu. Sposób w jaki widzi jest dla niego normalny, ponieważ nie zna innej rzeczywistości. Najważniejsza jest zatem obserwacja przez rodziców i opiekunów. Szybkie rozpoznanie schorzenia oraz wdrożenie odpowiedniego działania może przynieść oczekiwane efekty. Jest tak ponieważ w organizmie dziecka dochodzi wówczas do ciągłych zmian i rozwoju. 

Amblyopia u dorosłych stanowi pozostałości po zaniedbaniach z dzieciństwa. Gdy leniwe oko nie zostanie prawidłowo szybko zauważone, może się pogłębiać, prowadząc do poważnych problemów w funkcjonowaniu. Leniwe oko u dorosłych to nic innego jak zez jednostronny, czyli uciekające oko. Wiązki światła wpadające do oczu nie ogniskują się na korespondujących punktach na siatkówce, przez co kora mózgowa nie otrzymuje jednakowych bodźców. 

Leniwe oko - leczenie

Leczenie leniwego oka powinno zostać wdrożone od razu po rozpoznaniu schorzenia. W tej kwestii niezwykle istotny jest czas, ponieważ wpływa on na efektywność wprowadzanych działań. Najlepsze efekty widoczne będą u małych dzieci. Badania pokazują, że najszybsze rezultaty przynoszą ćwiczenia wykonywane przez dzieci do 7. roku życia. U starszych pacjentów poprawa ostrości wzroku w słabszym oku również jest zauważalna, choć często wymaga to więcej cierpliwości i determinacji, nie przynosząc jednocześnie aż tak dobrych efektów.

Pierwszym etapem leczenia jest całkowite skorygowanie istniejących wad wzroku oraz wyleczenie chorób oczu. W tym celu korzysta się z pomocy wzrokowych, jakimi są okulary korekcyjne lub soczewki kontaktowe. Zdarza się, że z uwagi na lekki stopień amblyopii, skorygowanie wady wystarczy do uzyskania prawidłowego ustawienia oczu. 

W leczeniu niedowidzenia istotne jest również stymulowanie słabszego oka. W tym celu korzysta się z obturatorów, czyli opasek, którymi zasłania się zdrowe oko. W ten sposób mózg zmuszony jest do posługiwania się gorzej widzącym okiem. Zasłanianie zdrowego oka połączyć można z wykonywaniem ćwiczeń, które dodatkowo stymulują korę mózgową, przywracając jej prawidłowe funkcje. 

Leczenie amblyopii u dorosłych najczęściej opiera się na operacji. Rodzaj zabiegu oraz metodę jego wykonania wybiera lekarz, sugerując się zmianami w obrębie narządu wzroku.