Tablica Snellena - czym jest?

Bardzo prawdopodobne, że przynajmniej raz w życiu zetknąłeś się z tablicą Snellena, ale nawet nie zdajesz sobie z tego sprawy. Nie każdy bowiem wie, że tablice służące do pomiaru ostrości wzroku powszechnie stosowane przez pediatrów czy szkolne higienistki mają właśnie taką nazwę. Czym jest tablica Snellena, jak działa i po co jej używać? W tym artykule dowiesz się więcej na ten temat. Sprawdź!

Tablica Snellena: wymiary liter

Odpowiedź na pytanie czym jest tablica Snellena jest bardzo prosta: to biała prostokątna tablica, na której znajdują się litery lub liczby w różnych wielkościach. Zazwyczaj można znaleźć ją w gabinecie szkolnej pielęgniarki, stosowana jest również przez lekarzy okulistów i pediatrów. Ma za zadanie pomóc w ocenie poziomu rozróżniania szczegółów widzianego obrazu. Krótko mówiąc: za jej pomocą specjalista ocenia ostrość widzenia centralnego pacjenta, diagnozuje wady refrakcji, np. krótkowzroczność. Badanie za pomocą tablicy Snellena jest bardzo proste do przeprowadzenia i wykonania, bezbolesne i szybkie. Wymiary liter na tablicy i jej ogólny wygląd zależą od jej rodzaju, ale zazwyczaj maleją one stopniowo z każdym rzędem. Przyjmuje się jednak jedną, niezmienną zasadę: na tablicy Snellena znajduje się 11 linii ciągów znaków, fachowo nazywają się one optotypami. 

Tablica Snellena do dali

Tablica służąca do badania wzroku z daleka składa się z cyfr lub liczb, które ułożone są od największych do najmniejszych: im niżej znajduje się dany element, tym jest mniejszy. 

Tablica Snellena do bliży

Tablica do bliży może składać się ze słów lub liter, obrazków czy cyfr umiejscowionych w rzędach. 

Obrazki czy grafiki zazwyczaj znajdują się na tablicach przeznaczonych dla najmłodszych dzieci, które jeszcze nie potrafią czytać lub biegle wskazywać cyfr i liter. 

Najnowsze rodzaje tablic Snellena

Obecnie w gabinetach specjalistów można spotkać najnowsze rodzaje tablic Snellena: w formie rzutników. Na ekranie wyświetlane są litery, obrazki lub cyfry, które stopniowo zmniejszają swoją wielkość. Obliczanie ostrości widzenia odbywa się według tych samych zasad, co w klasycznych tablicach Snellena.

Jak działa tablica Snellena?

Na tablicach, obok liter i cyfr znajdują się wartości liczbowe oznaczane za pomocą ułamka. To właśnie ta wartość określa ostrość wzroku pacjenta. Osoby, które mają wadę refrakcji będą rozpoznawać tylko największe litery. Najmniejsza rozpoznawalna wielkość liter określa stopień wady refrakcji danej osoby: np. jeśli ktoś nie rozpozna liter lub cyfr z rzędu nr. 5, to jego wada wzroku będzie określana na podstawie poprzedniego rzędu. 

Jak wygląda badanie tablicą Snellena?

Badanie za pomocą tablicy Snellena może odbywać się na dwa sposoby w zależności od tego, czy badana jest ostrość do bliży, czy do dali.

W przypadku bliży, tablice umieszcza się blisko pacjenta: w odległości 25-40 centymetrów. To właśnie tyle wynosi odległość prawidłowego widzenia. Specjalista po kolei wskazuje elementy na tablicy i prosi o ich określenie. Wynik podaje się w wizji 20/20, czyli w wyznaczniku centralnej ostrości widzenia. 20/20 określa dobry, zdrowy wzrok, który nie potrzebuje żadnej korekcji. Im słabsza ostrość wzroku, tym wyższa jest liczba po ukośniku, np. 20/30: oznacza to, że Ty z odległości 20 stóp możesz dostrzec to, co osoba o prawidłowej refrakcji z odległości 30. 

Badanie tablicą Snellena do dali wykonuje się nieco odwrotnie. Pacjent ustawia się w odległości 6. metrów od tablicy. Specjalista prosi o zasłonięcie ręką jednego z oczy lub zakłada pacjentowi specjalną opaskę. Prosi o określenie wskazywanych przez siebie liter lub cyfr, a następnie prosi o zamianę oka. Pacjent z w pełni zdrowym wzrokiem bez problemu określi wszystkie wskazywane elementy, zaś osoba z problemami z refrakcją zidentyfikuje prawidłowo jedynie te największe. 

Ile trwa badanie wzroku tablicą Snellena?

Całość badania jest szybka, trwa maksymalnie 10 minut. Długość badania może zależeć od wielkości wady: gdy pacjent ma duży problem z refrakcją, już na samym początku może nieprawidłowo identyfikować elementy. Wtedy badanie ulega zakończeniu. Gdy lekarz określi rozmiar wady, podaje pacjentowi próbne szkła korekcyjne i prosi o ponowne odczytanie symboli. 

Jak przygotować się do badania?

Badanie jest na tyle proste, że nie wymaga żadnych specjalnych przygotowań. Warto jednak być wypoczętym, ponieważ stres i silne zmęczenie mogą upośledzać niektóre funkcje poznawcze. 

Test tablicą Snellena w domu

Jeśli nie chcesz odwiedzać specjalisty jedynie dla takiego badania, możesz przeprowadzić je samodzielnie, w domu. W internecie znajdziesz bardzo dużo tablic Snellena dostępnych do pobrania. Wystarczy, że wydrukujesz je w odpowiednim rozmiarze, powiesisz na ścianie lub ustawisz na półce o odpowiedniej wysokości i zachowasz odpowiednią odległość podczas testu. Upewnij się, że pomieszczenie jest dobrze oświetlone, a Twoje oczy nie są zmęczone. Następnie przystąp do odczytywania liter z tablicy, zasłaniając na zmianę jedno oko, tak jak podczas wizyty u specjalisty. Dzięki temu samodzielnie określisz, czy posiadasz jakąś wadę refrakcji: jeśli tak, udaj się do okulisty lub optometrysty. Pamiętaj, że z profesjonalnym badaniem wzroku nie należy zwlekać. Nieskorygowane wady wzroku mogą się pogłębiać. 

Bibliografia:

https://www.wokularach.pl/blog/badanie-wzroku-tablica-snellena-co-to-jak-dziala
https://www.bezokularow.pl/poradnik/tablice-snellena-czym-sa-i-czym-sie-charakteryzuja
https://www.mp.pl/pacjent/badania_zabiegi/68633,badanie-ostrosci-wzroku-do-dali