Anizokoria - objawy, przyczyny, leczenie

Czarne punkty pośrodku tęczówek naszych oczu to źrenice. To właśnie przez nie wpada światło, aby później dotrze do siatkówki. Źrenice reagują na zmiany oświetlenia - symetrycznie zwiększają i zmniejszają się. Powinny być sobie dokładnie równe: gdy jest inaczej, nieprawidłowość tą nazywamy anizokorią. Czym dokładnie jest anizokoria? Jakie są jej objawy i przyczyny? Jak ją leczyć? W tym artykule dowiesz się więcej na ten temat. Sprawdź, co to jest anizokoria!

Anizokoria - co to? Najpierw dowiedz się, czym jest źrenica

Abyś dobrze zrozumiał, czym jest anizokoria warto, byś najpierw wiedział, czym dokładnie jest źrenica. Źrenica to otwór w tęczówce oka, przez który światło swobodnie wpada do gałki ocznej. Dookoła niej znajdują się mięśnie zwieracza i rozwieracza źrenicy, które poruszają nią, zmieniając jej wielkość. Te ruchy mięśni są potrzebne, aby oko samodzielnie regulowało ilość promieni, jakie do niego wpadają. Promienie te dostają się do siatkówki, a ona wypełniona jest fotoreceptorami. To one, poprzez połączenia nerwowe, przekazują do mózgu widziany przez nas obraz. Nie mamy kontroli, ani nie odczuwamy ruchu tych mięśni. To odruch bezwarunkowy. 

Anizokoria czyli nierówność źrenic

Tak jak nie jesteśmy w stanie poruszyć tylko jednym okiem, tak jedna źrenica nie powinna reagować na światło inaczej niż druga. Przy słabszym lub mocniejszym oświetleniu obie powinny w identycznym tempie się rozszerzać lub zwężać. Podobnie z patrzeniem w różne odległości. Gdy jest inaczej, mamy do czynienia z zaburzeniem ruchu źrenicznego. Anizokoria to zatem nierówność źrenic - nie jest ona jednak jednostką chorobową, ale sygnałem o zaburzeniu, które ma miejsce w organizmie. Gdy tylko zauważysz u siebie lub swojego bliskiego anizokorię, powinieneś jak najszybciej udać się do specjalisty - aby poznać jej przyczyny i wdrożyć odpowiednie leczenie.

Objawy anizokorii

Rozpoznanie anizokorii może nie być tak proste i szybkie, jak mogłoby się wydawać - szczególnie trudno zauważalne może być to u osób o ciemnych oczach. Poza nierównymi reakcjami na światło, które widać po zaświeceniu w oczy latarką, objawem anizokorii może być również:

• nadwrażliwość na światło (fotofobia/światłowstręt),
• bóle głowy,
• sztywność karku,
• osłabienie ostrości wzroku, wrażenie widzenia jakby przez delikatną mgłę,
• bóle gałki ocznej,
• ograniczenie ruchu jednej z gałek ocznych,
• opadająca powieka.

Rodzaje i przyczyny anizokorii 

Objawy te są szczególnie charakterystyczne dla anizokorii patologicznej, która jest jednym z trzech rodzajów tego zaburzenia.

1. Anizokoria patologiczna to nierówność źrenic, która wywołana jest przez chorobę lub stan zapalny w organizmie. To właśnie ona najczęściej występuje z dodatkowymi, wymienionymi wyżej objawami (czasami zdarza się, że anizokoria nie ma żadnych dodatkowych symptomów, ale o tym dowiesz się niżej). Patologiczny rodzaj tego zaburzenia najczęściej powodowany jest przez:

- zespół Hornera, czyli zespołu neurologicznego wynikającego z uszkodzenia współczulnego unerwienia oka,
- zespół Adiego, czyli zaburzenie neurologiczne upośledzające akomodację i naturalny odruch źrenic oka,
- zapalenie tęczówki, czyli kolorowej części oka otaczającej źrenicę. To rodzaj przedniego zapalenia błony naczyniowej oka.

Zdarza się również, że anizokoria patologiczna wywołana jest przez porażenie nerwu okoruchowego. Poza tym również przez ucisk na nerw czaszkowy trzeci, spowodowany tętniakiem tętnicy tylnej łączącej mózgu. Ucisk na ten nerw może być spowodowany także przez guz mózgu czy udar.

2. Innym rodzajem anizokorii jest anizokoria mechaniczna. Może ona zostać spowodowana przez mechaniczne uszkodzenia tęczówki lub struktur, które podtrzymują tęczówkę. Zazwyczaj przyczyną takich uszkodzeń są obrażenia fizyczne, np. silne uderzenie. Zdarza się również, że anizokoria tego typu powstaje po zabiegach chirurgicznych oka, np. po operacji jaskry. 

3. Przyczyną anizokorii może być również zażywanie niektórych leków, wtedy mówimy o anizokorii farmakologicznej. Skutek uboczny w tej postaci występuje zazwyczaj, gdy dany pacjent z różnych przyczyn dostanie środek oddziałujący na mięśnie zwieracza źrenicy. Anizokorię powodują niektóre środki lokomocyjne, jak również donosowe krople na katar. Nierówność źrenic bardzo często występuje też po podaniu atropiny (zazwyczaj w celu badania okulistycznego). 

Anizokoria u dzieci: leczyć czy nie leczyć?

Warto wiedzieć, że u około 20% ludzi występuje czwarty rodzaj anizokorii, nazywany fizjologicznym. Anizokoria fizjologiczna jest wrodzona. Warto jednak dokładniej zbadać jej przyczyny, ponieważ najczęściej jest wynikiem wad wrodzonych, np. rozszczepem tęczówki, brakiem tęczówki lub przemieszczeniem źrenicy. Gdy występuje u dzieci, nie towarzyszą jej dodatkowe objawy, nie przeszkadza w normalnym funkcjonowaniu a pozostałe funkcje źrenicy są prawidłowe, to lekarz może podjąć decyzję o zaprzestaniu dalszej diagnostyki i nie podjąć leczenia. Dlaczego? Ponieważ w takich przypadkach, zwłaszcza u osób z heterochromią, anizokoria jest jedynie niegroźnym odstępstwem od normy, które może jedynie powodować problemy estetyczne (zazwyczaj jednak nie jest mocno zauważalna). Diagnostyka i niektóre badania mogłyby niepotrzebnie narazić dziecko na skutki uboczne.

Leczenie anizokorii

Jak już wspomniano, anizokoria nie jest samodzielną chorobą, lecz jedynie objawem wskazującym na inne, toczące się w organizmie schorzenie. Dlatego, aby skutecznie ją wyeliminować, konieczne jest przeprowadzenie dokładnej diagnostyki w celu ustalenia przyczyny oraz wdrożenie odpowiedniego leczenia podstawowej choroby. W pierwszej kolejności należy udać się do lekarza okulisty. Jeśli uzna, że problem nie należy do schorzeń okulistycznych, skieruje Cię do neurologa. Ten może zalecić przeprowadzenie rezonans magnetyczny lub tomografię komputerową. Dalsze kroki i sposoby leczenia anizokorii będą zależały od wykrytej choroby. 

Sprawdź również, dlaczego z anizokorią nie należy iść do optometrysty - dowiedz się, czym różni się okulista od optometrysty. 

Bibliografia:

https://www.bezokularow.pl/poradnik/anizokoria-czym-jest
https://www.bezokularow.pl/poradnik/o-czym-informuje-nas-wyglad-zrenic