Wada wzroku a ciąża - jakie zmiany zachodzą?

Ciąża to czas, który wiąże się z wieloma zmianami w organizmie kobiety. Obok typowych dolegliwości, takich jak mdłości czy zmęczenie, wiele kobiet zauważa zmiany w widzeniu. Czy wada wzroku w ciąży jest powodem do niepokoju? Jak wpływa na poród? Czy korekcja wzroku przed ciążą to dobry pomysł? W tym artykule odpowiemy na te i wiele innych pytań, omawiając szczegółowo relację między ciążą a wzrokiem.

Jak ciąża wpływa na wzrok?

Hormonalna burza, która towarzyszy ciąży, oddziałuje na niemal każdy aspekt funkcjonowania organizmu, w tym także na wzrok. Niektóre przyszłe mamy mogą zauważyć, że ich widzenie pogarsza się lub ulega zmianie w trakcie ciąży. To zjawisko jest zazwyczaj tymczasowe i może wynikać z kilku powodów, takich jak:

1. Retencja wody i zmiany w rogówce - hormony ciążowe, takie jak progesteron i estrogen, mogą powodować zatrzymanie wody w organizmie. Wpływa ona na kształt i grubość rogówki, prowadząc do zaburzeń w widzeniu.
2. Wahania poziomu cukru we krwi - ciąża zwiększa ryzyko cukrzycy ciążowej i może wpływać na wzrok, wywołując chwilowe zaburzenia ostrości widzenia.
3. Zwiększone ciśnienie wewnątrzgałkowe - u niektórych kobiet ciśnienie w gałce ocznej może wzrosnąć.

Co może się zmienić w widzeniu podczas ciąży?

Zmiany w widzeniu dla wielu kobiet w ciąży mogą stanowić pewne zaskoczenie. Na szczęście, większość z nich ma charakter tymczasowy i jest tylko przejściowym efektem zmian hormonalnych. Oto, co może się zmienić w Twoim wzroku podczas ciąży:

• Zaburzenia ostrości widzenia.
• Podrażnienie i suchość oczu.
• Błyski światła i mroczki w polu widzenia.
• Zaburzenia akomodacji oka.
• Nadwrażliwość na ostre światło.
• Stan przedrzucawkowy - groźny stan wymagający pilnej interwencji, gdyż może zagrażać zdrowiu matki i dziecka.

Wada wzroku w ciąży - czy to problem?

Kobiety z już istniejącą wadą wzroku powinny mieć świadomość, że ciąża może oddziaływać na kondycję ich oczu. Dotyczy to zwłaszcza krótkowzroczności, ponieważ w tym przypadku istnieje możliwość pogłębienia wady w wyniku osłabienia tkanki łącznej w twardówce. Na szczęście, wiele zmian w widzeniu, które pojawiają się w trakcie ciąży, nie wymaga specjalistycznej interwencji. Nie oznacza to jednak, że można je bagatelizować.

Regularna kontrola stanu wzroku jest niezwykle istotna, zwłaszcza w przypadku dużych wad, które mogą wpływać na kondycję siatkówki - części oka, która odpowiada za wyraźne widzenie. W czasie ciąży siatkówka może być bardziej podatna na osłabienie, a nawet na poważniejsze zmiany, takie jak zwyrodnienia lub ryzyko odwarstwienia. Z tego powodu lekarze rekomendują, aby kobiety z wysoką wadą wzroku umówiły się na wizytę u okulisty już na początku ciąży, a następnie powtórzyły badanie oczu w trzecim trymestrze. 

Badanie wzroku w ciąży - dlaczego jest tak ważne?

Wizyty u okulisty w trakcie ciąży pozwalają monitorować stan narządu wzroku oraz wcześnie wykrywać ewentualne większe komplikacje. Okulista ocenia nie tylko ostrość widzenia, ale również stan struktur oka. W trakcie ciąży zaleca się przeprowadzenie następujących badań:

• Badanie dna oka.
• Pomiary ciśnienia śródgałkowego.
• Badanie ostrości widzenia.
• USG oka.
• Badanie pola widzenia.

Aby zapewnić sobie i dziecku maksymalne bezpieczeństwo, kobiety w ciąży powinny odbyć co najmniej dwie wizyty u okulisty:

1. Pierwsza wizyta - początek ciąży (I trymestr) - podczas tej wizyty specjalista oceni wyjściowy stan oczu i zidentyfikuje potencjalne czynniki ryzyka, które mogą mieć wpływ na przebieg ciąży i porodu.
2. Druga wizyta - po 30. tygodniu ciąży (III trymestr) - badanie wzroku w trzecim trymestrze pozwala sprawdzić, czy nie doszło do niekorzystnych zmian, takich jak wahania ciśnienia śródgałkowego.

Wada wzroku a poród - co warto wiedzieć?

Decyzja o sposobie porodu w przypadku wady wzroku może budzić wiele pytań i wątpliwości. Czy wada wzroku wyklucza poród naturalny? Czy zawsze oznacza konieczność cesarskiego cięcia? Odpowiedź na te pytania zależy od kilku czynników, takich jak rodzaj i nasilenie wady wzroku oraz przede wszystkim stan siatkówki, który ocenia okulista.

Czy z wadą wzroku można rodzić naturalnie?

Dobra wiadomość jest taka, że w przypadku większości kobiet z wadami wzroku poród siłami natury jest jak najbardziej możliwy. Dotyczy to zwłaszcza niewielkich lub umiarkowanych wad wzroku, które nie stanowią zagrożenia dla zdrowia oczu.

Jednak w przypadku dużej krótkowzroczności, zwłaszcza powyżej -6 dioptrii, sytuacja może być bardziej skomplikowana. Przy takiej wadzie istnieje pewne ryzyko, że wysiłek związany z parciem podczas porodu naturalnego może negatywnie wpłynąć na siatkówkę oka. Siatkówka, szczególnie osłabiona przez zmiany degeneracyjne, może być bardziej podatna na powikłania, takie jak odwarstwienie siatkówki.

Wada wzroku a cesarskie cięcie - kiedy jest konieczne?

Cesarskie cięcie w przypadku wady wzroku nie jest automatycznym zaleceniem, ale są sytuacje, w których staje się ono wskazane. Decyzję o cesarskim cięciu podejmuje się zazwyczaj wtedy, gdy stan zdrowia oczu kobiety mógłby być zagrożony podczas porodu naturalnego. Cesarskie cięcie zaleca się szczególnie w przypadku:

• Dużych zmian w siatkówce (np. zwyrodnienia obwodowego siatkówki).
• Odwarstwienia siatkówki w przeszłości.
• Innych schorzeń oczu, takich jak jaskra czy wysoka nadwzroczność.

Warto jednak podkreślić, że nie sama wada wzroku decyduje o konieczności cesarskiego cięcia, lecz stan siatkówki i ogólna kondycja oczu. Jeśli okulista nie widzi przeciwwskazań, kobieta z dużą wadą wzroku może urodzić dziecko naturalnie.

Korekcja wzroku a ciąża - co musisz wiedzieć?

Jeśli planujesz ciążę, a rozważasz laserową korekcję wzroku, dobrze byłoby zaplanować termin zabiegu. Ciąża wpływa na poziom hormonów i gospodarkę wodną w organizmie. Przez to parametry oka mogą tymczasowo ulec zmianie, jak np. grubość rogówki. Dlatego lekarze zalecają, aby unikać zabiegów korekcji wzroku:

• Bezpośrednio przed planowaną ciążą.
• W czasie ciąży.
• W trakcie karmienia piersią.

Dla najlepszych rezultatów laserową korekcję wzroku najlepiej przeprowadzić co najmniej 6-12 miesięcy przed zajściem w ciążę lub po zakończeniu karmienia piersią.

Wzrok po porodzie - czy wszystko wraca do normy?

Czy wzrok, który zmienił się podczas ciąży, wraca do normy? Odpowiedź brzmi: zazwyczaj tak, ale nie zawsze. U większości kobiet zmiany widzenia, ustępują samoistnie w ciągu kilku tygodni po porodzie. Organizm powoli stabilizuje gospodarkę hormonalną i pozbywa się nadmiaru wody. Kształt rogówki wraca do swojego pierwotnego stanu, a widzenie się poprawia.

Warto pamiętać, że choć większość zmian widzenia ma charakter przejściowy, niektóre mogą pozostawić trwały ślad. Zatem co zrobić, gdy po kilku tygodniach problem z widzeniem nie ustępuje? Utrzymujące się zaburzenia widzenia, takie jak rozmazany obraz czy mroczki przed oczami, to sygnał, że należy odwiedzić okulistę. Twoje oczy mogą wysyłać Ci informację, że potrzebują profesjonalnej opieki.

 

Bibliografia:
https://www.bezokularow.pl/poradnik/wada-wzroku-a-ciaza-i-porod
M. Gotovac, S.L. Kastelan. Eye and pregnancy. Coll Antropol, 2013.
https://optimumokulistyka.pl/wp-content/uploads/2020/12/Konsensus-okulistyczno-polozniczy5B15D.pdf 
https://holsamed.pl/ciaza-i-porod-z-wada-wzroku/