Alergiczne zapalenie spojówek u dzieci — przyczyny, objawy i leczenie

Choroby alergiczne dotykają coraz większą liczbę osób – szacuje się, że w Polsce ten problem dotyczy 40% społeczeństwa. Bardzo często odnosi się to do dzieci, które już od wczesnych lat mogą borykać się z typowymi symptomami. Jednym z nich jest alergiczne zapalenie spojówek, które objawia się pieczeniem, zaczerwienieniem, świądem i wieloma innymi uporczywymi dolegliwościami.

Alergiczne zapalenie spojówek – przyczyny

Warto zaznaczyć, że alergiczne zapalenie oczu może mieć charakter okresowy, czyli sezonowy, przewlekły lub ostry. Ma to bezpośredni związek z przyczynami tego schorzenia.

Zwróć uwagę na to, że zapalenie alergiczne spojówek u dzieci i dorosłych to jedna z najczęstszych chorób oczu. Może pojawiać się samodzielnie lub towarzyszyć innym schorzeniom np. katarowi siennemu, astmie oskrzelowej lub atopowemu zapaleniu skóry. Ma to związek z nadwrażliwością organizmu na alergeny, pojawiające się na powierzchni oczu – w obrębie worków spojówkowych. W takim przypadku organizm uczulonej osoby identyfikuje poszczególne substancje jako obce antygeny, co znowu prowadzi do uruchomienia różnych odpowiedzi immunologicznych. W spojówkach znajduje się najwięcej komórek tucznych, uwalniających histaminę, przez co dochodzi do rozwoju choroby.

Kluczowe znaczenie ma także to, że oczy są cały czas narażone na kontakt ze środowiskiem zewnętrznym, dlatego to właśnie takie objawy alergii należą do tych najpowszechniejszych.
Zapalenie spojówek alergiczne może być wywoływane przez różne czynniki, ale wśród najczęstszych przyczyn są uwarunkowania genetyczna. Ogromne znaczenie ma również kontakt z alergenami – najpopularniejszymi są:

• pyłki traw i drzew oraz innych roślin pylących,
• soczewki kontaktowe,
• płyny do pielęgnacji soczewek kontaktowych,
• sierść zwierząt lub inne wydzieliny, które są produkowane przez nie,
• grzyby i pleśnie,
• roztocza,
• niektóre leki,
• kosmetyki, a szczególnie substancje konserwujące, znajdujące się w ich składzie.

Alergiczne zapalenie spojówek – objawy

Poszczególne objawy alergicznego zapalenia spojówek różnią się w zależności od tego, jak długo utrzymuje się kontakt z alergenem, a przede wszystkim od rodzaju danego schorzenia.

Okresowe zapalenie alergiczne spojówek

Okresowy stan zapalny występuje sezonowo – w konkretnych miesiącach. Najczęstszą przyczyną jest nadwrażliwość na pyłki trawy. Dzieci z taką alergią mogą też borykać się z nieżytem nosa. Typowymi objawami są napady swędzenia, łzawienie i zaczerwienienie oczu, a także łagodna nadwrażliwość na światło. Dodatkowo spojówka jest delikatnie obrzęknięta – w nasilonych objawach widoczny jest też obrzęk powiek. Warto zaznaczyć, że stopień nasilenia poszczególnych symptomów zależy przede wszystkim od ekspozycji na alergen. Zazwyczaj są połączone ze swędzeniem nosa, kichaniem i wodnistym katarem.

Przewlekłe alergiczne zapalenie spojówek

Przewlekły stan zapalny ma całoroczny charakter i pojawia się wtedy, gdy dziecko jest narażone na działanie alergenu np. pleśni, roztoczy czy sierści zwierzęcia. Objawy bywają dość problemowe, ponieważ łatwo można je pomylić z symptomami wielu chorób oczu. Zazwyczaj wiąże się to z podrażnieniem oka, swędzeniem i zaczerwienieniem. Czasem na powiece bądź wokół oczu pojawia się kontaktowe zapalenie skóry.

Ostre alergiczne zapalenie spojówek

Ostre zapalenie spojówek wyróżnia się nagłym pojawieniem i szybkim postępowaniem. To reakcja organizmu na dużą ilość alergenu w worku spojówkowym. W takim przypadku charakterystycznymi objawami są nasilony obrzęk spojówek i powiek, a także swędzenie, pieczenie oraz zaczerwienienie oczu. Zazwyczaj objawy ustępują samoczynnie po kilku godzinach lub dniach, choć jeśli doszło do takiej reakcji u dziecka, to warto już wcześniej udać się na kontrolę do specjalisty.

Alergiczne zapalenie spojówek – leczenie

W przypadku alergicznego zapalenia spojówek u dzieci najważniejsze znaczenie ma całkowite ograniczenie kontaktu z czynnikiem alergizującym. Jeśli problemem są alergeny lotne lub wziewne, to należy unikać długiego przebywania na zewnątrz w okresie pylenia. Poza tym musisz pamiętać o zmianie ubrań po przyjściu ze spaceru, szkoły lub zabawy na świeżym powietrzu. Niezwykle ważne są również codzienne kąpiele – łącznie z umyciem głowy. Zadbaj także o regularną zmianę pościeli – najpóźniej co tydzień, a do tego o zamykaniu okien podczas jazdy samochodem, unikaniu wietrzenia pokoju oraz suszenia ubrań na zewnątrz w okresie pylenia alergenów.

Pomocne mogą być oczyszczacze powietrza, ponieważ pozwalają na jeszcze skuteczniejsze usunięcie alergenów z powietrza. Jeśli dziecko jest uczulone na pleśń, to nie wskazane jest posiadanie w domu roślin doniczkowych. Widzisz zatem, że alergiczne zapalenie oczu wymaga szeregu zmian, które pozwolą ograniczyć wiele uporczywych dolegliwości.

Oprócz nowych nawyków lekarze bardzo często zalecają stosowanie zimnych okładów na powieki, co pozwala zmniejszyć ból i uczucie pieczenia. Oprócz tego warto stosować krople nawilżające z kwasem hialuronowym. Przy silnych alergiach konieczne są leki przeciwhistaminowe – najskuteczniejsze działanie mają preparaty przyjmowane miejscowo, a nie doustnie. W przypadku wystąpienia alergicznego zapalenia spojówek mają formę kropli do oczu. Preparaty są dostosowane do wieku dziecka, nasilenia objawów oraz pojawienia się innych dolegliwości.

Jeśli nawet po przyjęciu leków przeciwhistaminowych nie ustępują objawy stanu zapalnego, to lekarz może zdecydować się na krótkotrwałe włączenie do leczenia sterydów miejscowych. Warto jednak pamiętać, że tego typu substancje powodują zwiększenie ciśnienia w gałce ocznej, dlatego nie są wskazane przy jaskrze i zaćmie.

Jak zapobiegać alergicznemu zapaleniu spojówek u dzieci?

Tak naprawdę kluczowe znaczenie ma ograniczenie kontaktu z alergenem, bo tylko to może skutecznie ograniczyć ryzyko wystąpienia kolejnych objawów stanu zapalnego. Warto też chronić oczy przed działaniem niektórych czynników, ponieważ negatywnie wpływają na ich kondycję. Dlatego regularnie nawilżaj oczy dziecka, już od najmłodszych lat ucz noszenia okularów przeciwsłonecznych i ograniczaj kontakt z dymem papierosowym, silnym wiatrem czy pyłami. Pamiętaj także o kontroli czasu spędzanego przed komputerem. Oprócz tego zadbaj o dietę bogatą w kwasy omega-3, dopasowaną wilgotność pomieszczenia, stosowanie kropli nawilżających bez konserwantów oraz o odpowiednią higienę oczu. Oczywiście niezwykle ważne są też kontrole u specjalistów – okulisty i alergologa – co ułatwi odnalezienie alergenu, który powoduje zapalenie spojówek.