Najczęstsze infekcje oczu - objawy, przyczyny, leczenie

Infekcje oczu należą do jednych z najczęstszych dolegliwości okulistycznych. Dotykają zarówno dzieci, jak i dorosłych. Choć wiele z nich ma łagodny przebieg, nieleczone mogą prowadzić do poważnych powikłań. W tym artykule przyjrzymy się najczęściej występującym infekcjom oczu, w tym ich objawom, przyczynom oraz skutecznym metodom leczenia.

Czym są infekcje oka?

Infekcja oka to stan zapalny wywołany przez obecność bakterii, wirusów, grzybów lub pasożytów. Może obejmować różne struktury oka, w tym spojówkę, rogówkę, powieki czy worek łzowy. Infekcje oka mogą być łagodne, ale zdarzają się również przypadki wymagające pilnej interwencji okulistycznej.

Najczęstsze rodzaje infekcji oczu

Infekcje oczu mogą mieć różnorodne przyczyny i objawy, a ich przebieg zależy od konkretnego rodzaju patogenu, który wywołuje stan zapalny. 

Zapalenie spojówek (łac. conjunctivitis)

Najczęstsza forma infekcji oczu, szczególnie u dzieci, choć nie omija również dorosłych. Choroba polega na zapaleniu cienkiej błony pokrywającej białkówkę oraz wewnętrzną stronę powiek, czyli spojówki. Może mieć charakter bakteryjny, wirusowy lub alergiczny, a każda z tych odmian wymaga nieco innego podejścia. Zapalenie spojówek, choć często łagodne, wymaga właściwego rozpoznania. Nie tylko ze względu na komfort pacjenta, ale również w celu zapobiegania rozprzestrzenianiu się infekcji.

Objawy:

• Zaczerwienienie i podrażnienie oka.
• Nadmierne łzawienie.
• Uczucie pieczenia lub świądu.
• Pojawienie się wodnistej lub ropnej wydzieliny (w zależności od typu infekcji).
• Wrażenie obecności „piasku pod powieką”.

Przyczyny:

• Bakterie - najczęściej Staphylococcus aureus, Streptococcus pneumoniae oraz Haemophilus influenzae; powodują ropne zapalenie spojówek, często zlepiające powieki po nocy.
• Wirusy - zwłaszcza adenowirusy, które wywołują silnie zaraźliwe, wodniste zapalenie spojówek, często towarzyszące przeziębieniu.
• Alergeny - kurz, sierść zwierząt, pyłki roślin; zapalenie alergiczne ma charakter przewlekły, często towarzyszy mu intensywny świąd.

Zapalenie rogówki (keratitis)

To poważny stan zapalny dotyczący jednej z najważniejszych struktur oka, jaką jest rogówka - przezroczysta, zewnętrzna warstwa pokrywająca przednią część gałki ocznej. Rogówka odpowiada za znaczną część zdolności skupiającej oka i odgrywa kluczową rolę w prawidłowym widzeniu. Infekcja może prowadzić do znacznego pogorszenia wzroku, a w skrajnych przypadkach do jego trwałej utraty.

Objawy:

• Bóle oka.
• Silne zaczerwienienie.
• Światłowstręt.
• Zaburzenia widzenia.
• Uczucie ciała obcego.

Przyczyny:

• Bakterie.
• Wirusy.
• Grzyby i pierwotniaki.

Jęczmień i gradówka - infekcje powieki oka

Jęczmień i gradówka, to częste infekcje powiek, które mogą powodować znaczny dyskomfort estetyczny i fizyczny. Obie dolegliwości związane są z gruczołami łojowymi znajdującymi się w powiekach, jednak różnią się między sobą przyczyną, przebiegiem i leczeniem.

• Jęczmień - ostre, bolesne zapalenie mieszka włosowego rzęsy lub gruczołu łojowego. Wywoływany jest przez bakterie (najczęściej Staphylococcus aureus). Objawia się jako zaczerwieniony, bolesny guzek zlokalizowany na brzegu powieki.
• Grad​ówka - przewlekły, niezakaźny stan zapalny gruczołu Meiboma, który skutkuje powstaniem niebolesnego, twardego guzka. Może rozwijać się w wyniku nieleczonego jęczmienia.

Leczenie:

• Ciepłe kompresy kilka razy dziennie (pomagają rozpuścić zalegającą wydzielinę).
• Maści lub krople z antybiotykiem - szczególnie przy zakażeniu bakteryjnym.
• W przypadku gradówki, która nie znika samoistnie, konieczne może być chirurgiczne usunięcie zmiany.

Zapalenie brzegów powiek (blepharitis)

To przewlekły stan zapalny powiek, który może mieć podłoże bakteryjne lub wynikać z innych schorzeń dermatologicznych. Choć nie jest to klasyczna infekcja bakteryjna oczu, często towarzyszą jej wtórne zakażenia. Zapalenie brzegów powiek często współwystępuje z innymi infekcjami oka i może je potęgować, szczególnie u osób starszych.

Objawy:

• Zaczerwienienie i obrzęk brzegów powiek.
• Łuszczenie się skóry przy nasadzie rzęs.
• Swędzące oczy.
• Uczucie suchości.

Przyczyny:

• Nadmierne namnażanie się bakterii na skórze.
• Nieprawidłowa produkcja łoju.
• Powikłanie przy trądziku różowatym lub łojotokowym zapaleniu skóry.

Zakażenie wirusem opryszczki (herpes simplex keratitis)

Wirus opryszczki zwykłej (HSV-1), który najczęściej odpowiada za opryszczkę wargową, może również zaatakować oko, powodując groźne zmiany w obrębie rogówki. Nieleczone zakażenie może prowadzić do blizn i trwałego uszkodzenia wzroku.

Objawy:

• Ból oka i łzawienie oczu.
• Zaczerwienienie.
• Nadwrażliwość na światło.
• Pogorszenie ostrości widzenia.

Przyczyny:

Reaktywacja utajonego wirusa HSV-1 w nerwie trójdzielnym, najczęściej pod wpływem stresu, osłabienia odporności lub ekspozycji na promieniowanie UV.

Infekcje oczu u dzieci - na co zwracać uwagę?
 

Dzieci są szczególnie narażone na infekcje oczu. Codzienne funkcjonowanie w środowiskach, takich jak żłobki, przedszkola czy szkoły, zwiększa ryzyko kontaktu z drobnoustrojami chorobotwórczymi. Ich układ odpornościowy nie jest jeszcze w pełni rozwinięty, a częste dotykanie oczu brudnymi rękami sprzyja zakażeniom. Regularna higiena, w szczególności higiena brzegów powiek i rąk, ma ogromne znaczenie w profilaktyce. Warto też uczyć dzieci, aby nie pocierały oczu i informowały dorosłych, gdy tylko pojawi się dyskomfort oczu.

Szczególną ostrożność należy zachować u niemowląt i małych dzieci, u których objawy infekcji oczu mogą być trudniejsze do zauważenia. Zaczerwienienie, łzawienie, spuchnięte powieki czy obecność wydzieliny mogą pojawić się nagle i szybko się nasilać. W takich przypadkach nie warto zwlekać z wizytą u pediatry lub okulisty.

Nawracające infekcje oczu - co może być przyczyną?
 

Nawracające infekcje oczu to sygnał, którego nie należy lekceważyć. Jeśli podrażnienie, zaczerwienione oczy, łzawienie czy wydzielina z oka powracają regularnie, warto przyjrzeć się głębiej możliwym przyczynom. Do najczęstszych należą:

• Nieodpowiednia higiena soczewek kontaktowych.
• Niewyleczone w pełni lub nawracające stany zapalne.
• Obniżona odporność organizmu.
• Przewlekłe stany zapalne zatok lub powiek.

Jeśli mimo stosowania zaleceń okulisty infekcja oczu pojawia się regularnie, warto skonsultować się ze specjalistą i wykonać dokładniejsze badania oczu. W niektórych przypadkach wskazane jest wykonanie wymazu z oka, czy testów alergicznych. 

 

Bibliografia:
https://www.bezokularow.pl/poradnik/5-najczestszych-infekcji-oczu
https://www.healthline.com/health/infected-eye
https://www.aao.org/eye-health/eye-infections