Zez u dziecka - rozpoznanie i leczenie

Zez u dziecka, potocznie nazywany "uciekającymi oczami", to problem, który może być nie tylko estetycznym wyzwaniem, ale także sygnałem możliwej dysfunkcji wzroku. Wielu rodziców uważa, że zez u dzieci jest czymś normalnym - czymś, z czego dziecko wyrasta. Czy naprawdę tak jest? Przeczytaj artykuł i dowiedz się więcej w tym temacie. 

Czy dziecko wyrośnie z zeza? 

Zez u dziecka często budzi wątpliwości i pytania dotyczące jego naturalnego przejścia. Istnieje powszechne przekonanie, że nierówne rozmieszczenie oczu u niemowląt jest czymś normalnym, co samo się wyreguluje. Zgodnie z opinią ekspertów, w ciągu pierwszych trzech miesięcy życia dziecka nierównomierne rozstawienie oczu może być spowodowane wadami fizjologicznymi, które ustąpią samoistnie. Jednakże, po tym okresie zez u dziecka może być oznaką dysfunkcji narządu wzroku. Dlatego ważne jest skonsultowanie tej kwestii z lekarzem specjalistą w celu odpowiedniej diagnozy i ewentualnego leczenia.

Jak rozpoznać zez u dziecka? 

Zez to nierównoległe ustawienie gałek ocznych. Zazwyczaj łatwo go zauważyć. Dzieli się na kilka rodzajów: 

1. Zez zbieżny.

Występuje wtedy, gdy oko dziecka ucieka w kierunku nosa.

2. Zez rozbieżny. 

Odwrotnie do zeza zbieżnego - rozbieżny charakteryzuje się okiem skierowanym w stronę skroni.

Dodatkowo, wyróżnia się zez skierowany ku górze i dołowi, jak również zez skośny i pozorny. Aby rozpoznać zeza, należy obserwować położenie oczu dziecka. Najlepiej przyjrzeć się im, gdy dziecko leży na plecach i obserwuje świat wokół. Nieprawidłowości, takie jak zbaczanie oka w którąś ze stron, mogą być objawami świadczącymi o tym problemie. 

Jakie są przyczyny występowania zeza u dzieci?

Przyczyny zeza u dzieci mogą być różnorodne, w tym może być to: 

• wada refrakcji, 
• wrodzona zaćma, 
• zaburzenie mięśni gałkoruchowych,
• genetyka,
• zmiany zapalne, 
• zaburzenia rozwojowe na dnie oka.

Konsekwencje zeza u dzieci 

Konsekwencje występowania zeza u dzieci mogą być znaczące. Choroba zezowa zmniejsza ostrość widzenia dziecka. Dodatkowo, może być przyczyną niedowidzenia jednostronnego. Przyczyną tego jest nieprawidłowy obraz, jaki powstaje w niewłaściwym miejscu siatkówki. Oko dziecka tłumi go, aby uniknąć podwójnego widzenia. W związku z zezem, u dziecka może również nie wykształcić się widzenie przestrzenne, co stanowi poważne utrudnienie w rozwoju malucha, a następnie stanowi istotny problem w życiu dorosłego człowieka. Równocześnie, choroba zezowa poza konsekwencjami zdrowotnymi, ma znaczenie estetyczne.

Diagnostyka choroby zezowej u dziecka

Diagnoza zeza u dzieci jest procesem, który wymaga precyzji i zaangażowania specjalistów. Dzieci, szczególnie najmłodsze, niejednokrotnie nie ułatwiają przebiegu badań. Z tej przyczyny lekarz może wykonać różne rodzaje testów, takich jak test Muchy, który polega na założeniu dziecku okularów polaryzacyjnych - przez które mucha widziana jest trójwymiarowo. 

Warto jednak zaznaczyć, że zazwyczaj lekarz okulista przeprowadza dokładne badanie oczu, oceniając zarówno ostrość widzenia, jak i współpracę między nimi. Istotną rolę odgrywa również badanie dna oka, które jest w pełni bezpieczne dla dziecka, a może być wykonane już w jego pierwszym miesiącu życia. Specjalista może przeprowadzić również  testy mające na celu wykrycie ewentualnych wad refrakcji. Wszystkie te działania prowadzą do ustalenia precyzyjnej diagnozy zeza u dziecka i umożliwiają podjęcie odpowiednich środków terapeutycznych w celu poprawy stanu zdrowia malucha.

Leczenie zeza u dzieci 

Leczenie zeza u dzieci jest zindywidualizowane i zależy od diagnozy oraz przyczyny występowania schorzenia. Polega na wyeliminowaniu przyczyny powstawania choroby, może obejmować:

• korekcję wad wzroku przy użyciu okularów korekcyjnych czy soczewek kontaktowych (u starszych dzieci), 
• ćwiczenia ortoptyczne: terapeuta zajmujący się zaburzeniami wzroku może również zalecić ćwiczenia wzrokowe w celu poprawy współpracy między oczami, 
• zabieg przywracający prawidłowe położenie gałek ocznych.

Regularne kontrole u specjalisty są kluczowe dla monitorowania postępów i skuteczności stosowanego leczenia. Wczesna interwencja jest kluczowa dla skutecznego zarządzania zeza u najmłodszych i zapewnienia im jak najlepszej jakości widzenia. Należy zaznaczyć, że proces wykształcania się widzenia obuocznego trwa u dzieci do około 6. roku życia. Po przekroczeniu 10. roku życia leczenie zeza u pociechy może być bardzo trudne. Konieczna może być interwencja chirurgiczna. 

W jakim wieku można przeprowadzić operację zeza u dziecka? 

Operację choroby zezowej można przeprowadzić już u dziecka w wieku 6. miesięcy. O tym, czy zabieg jest konieczny, decyduje lekarz specjalista. Operację przeprowadza się w znieczuleniu ogólnym, a ona sama trwa od 25 minut do nawet 2 godzin. Po wybudzeniu z narkozy dziecko nie musi przebywać w szpitalu, zazwyczaj tego samego dnia może wrócić do domu. Rekonwalescencja polega na podawaniu pociesze przeciwzapalnych kropli do oczu. Potrzebne są również regularne kontrole u lekarza. 

Zez u dziecka to problem zdrowotny i estetyczny. Nieleczony może nieść za sobą poważne konsekwencje, szczególnie w dorosłym życiu. Jeśli zauważysz u swojej pociechy oznaki tej choroby, warto udać się na konsultację do lekarza specjalisty. 

 

1. Rękas M., Loba P., Hautz W., Okulistyka dziecięca i zez, Wyd. Edra Urban & Partner, 2021
2. M. Prost, E. Oleszczyńska-Prost, Okulistyka dziecięca kompendium dla lekarzy, Wyd. Medical Education, 2019 
3. M. Walkiewicz-Krutak, Funkcjonowanie wzrokowe małych dzieci słabowidzących, Wyd. Akademia Pedagogiki Specjalnej, 2020