Retinopatia cukrzycowa oka - jak się objawia?

Retinopatia cukrzycowa to jedno z najpoważniejszych powikłań cukrzycy, dotykające siatkówki oka. Prowadzi do pogorszenia widzenia, a nawet do ślepoty, jeśli nie zostanie odpowiednio zdiagnozowana i leczona. W tym artykule przyjrzymy się bliżej tej chorobie, w tym jej przyczynom, objawom oraz sposobom diagnozowania. 

Co to jest retinopatia cukrzycowa?

Retinopatia cukrzycowa jest poważnym powikłaniem cukrzycy, które dotyka siatkówki oka. Może prowadzić do pogorszenia wzroku, a nawet ślepoty. Jest to stan, w którym wysoki poziom cukru we krwi i nadciśnienie tętnicze uszkadzają drobne naczynia krwionośne siatkówki. Powodują przy tym ich poszerzenie, pękanie, tworzenie się mikroaneuryzmatów, krwotoków oraz obrzęków, szczególnie w okolicy plamki żółtej, która jest odpowiedzialna za centralne widzenie​​.

Rodzaje retinopatii cukrzycowej

Wyróżnia się trzy rodzaje retinopatii cukrzycowej. Każda charakteryzuje się różnym stopniem zaawansowania i wpływem na wzrok​​: 

• Nieproliferacyjna retinopatia cukrzycowa - jest to początkowy etap, charakteryzujący się niewielkimi krwawieniami. W tym stadium, uszkodzenie siatkówki jest minimalne.
• Przedproliferacyjna retinopatia cukrzycowa - stanowi przejście między nieproliferacyjną a proliferacyjną fazą. Dochodzi w nim do znaczącego pogorszenia przepływu krwi w siatkówce oraz pojawienia się obszarów niedotlenienia.
• Proliferacyjna retinopatia cukrzycowa - najbardziej zaawansowany etap choroby. Charakteryzuje się tworzeniem nowych, nieprawidłowych naczyń krwionośnych na siatkówce i w ciele szklistym. Może prowadzić do krwawień, tworzenia blizn, a nawet odwarstwienia siatkówki.

Retinopatia cukrzycowa objawy

Objawy retinopatii cukrzycowej mogą być różnorodne i nie zawsze od razu zauważalne. W początkowych fazach choroby, pacjenci mogą nie doświadczać żadnych objawów. Dlatego ważne jest, aby osoby z cukrzycą poddawały się corocznym badaniom okulistycznym. Dzięki temu możliwe jest wczesne wykrycie choroby i podjęcie leczenia. Dowiedz się, dlaczego warto regularnie badać wzrok?

Gdy choroba postępuje, mogą pojawić się bardziej zauważalne symptomy, takie jak:

• Zmętnienie centralnego widzenia,
• Widzenie prostych linii jako zakrzywionych lub inne zniekształcenia wzrokowe,
• Plamki w centralnym polu widzenia,
• "Mroczki" w polu widzenia​​.

W bardziej zaawansowanych stadiach retinopatii cukrzycowej mogą rozwijać się nowe naczynia krwionośne na powierzchni siatkówki, które mogą krwawić lub spowodować inne uszkodzenia siatkówki, prowadząc nawet do utraty wzroku​​.

Retinopatia cukrzycowa przyczyny

Przyczyną retinopatii cukrzycowej jest długotrwałe utrzymywanie się wysokiego poziomu cukru we krwi, które prowadzi do uszkodzenia naczyń krwionośnych w siatkówce oka. Uszkodzone naczynia mogą pękać, przeciekać lub blokować dopływ krwi, co z kolei może prowadzić do tworzenia się nowych, nieprawidłowych naczyń krwionośnych. Te nowe naczynia są często bardziej kruche i podatne na wycieki, co może dodatkowo zaszkodzić wzrokowi.

Dodatkowo, czynniki ryzyka obejmują okres ciąży u kobiet z wcześniej zdiagnozowaną cukrzycą, uwarunkowania genetyczne, palenie tytoniu oraz otyłość​​. Czynniki te, w połączeniu z zaburzeniami krążenia w całym organizmie, prowadzą do wahań poziomu cukru i odczynów zapalnych, a to może przyspieszać rozwój retinopatii cukrzycowej​​.

Jak wygląda diagnoza retinopatii cukrzycowej?

Diagnoza retinopatii cukrzycowej zaczyna się od szczegółowego wywiadu medycznego i pełnego badania okulistycznego, które obejmuje kilka kluczowych testów. Najważniejszym elementem jest badanie dna oka po rozszerzeniu źrenic, co pozwala lekarzowi na dokładne zbadanie siatkówki i innych struktur oka. Do tego celu używa się kropli do oczu, które rozszerzają źrenice, umożliwiając lekarzowi lepszy wgląd wewnątrz oka​​.

Podczas badania lekarz może wykonać następujące testy:

• Test ostrości wzroku - mierzy zdolność do rozróżniania szczegółów w różnych odległościach, pomagając wykryć utratę wzroku i inne problemy​​.
• Oftalmoskopia i badanie lampą szczelinową - pozwalają na obejrzenie tylnej części oka i innych struktur wewnętrznych. Dzięki temu mogą zostać zostaną ujawnione wszelkie zmiany cukrzycowe w siatkówce oka lub inne problemy​​.
• Tonometria - mierzy ciśnienie wewnątrzgałkowe, co jest istotne w diagnostyce i monitorowaniu choroby​​.
• Tomografia koherencyjna optyczna (OCT) - wykorzystywana do sprawdzenia, czy w siatkówce znajduje się płyn​​.
• Angiografia fluoresceinowa - podczas tego badania do krwioobiegu wprowadza się barwnik fluorescencyjny, aby zilustrować naczynia krwionośne w siatkówce. Angiografia fluoresceinowa pozwala lekarzowi na zidentyfikowanie wyciekających naczyń krwionośnych lub tych, które nie dostarczają odpowiedniej ilości krwi do siatkówki.

Retinopatia cukrzycowa leczenie

Leczenie retinopatii cukrzycowej obejmuje różnorodne metody. Ważne jest, aby pamiętać, że choć leczenie może znacząco zmniejszyć ryzyko utraty wzroku i poprawić stan siatkówki, nie jest w stanie całkowicie wyleczyć retinopatii cukrzycowej. Opcje leczenia zależą od stadium i ciężkości choroby, a decyzję o najlepszym podejściu podejmuje lekarz okulista.

Laseroterapia

Laseroterapia jest jedną z podstawowych metod leczenia retinopatii cukrzycowej, szczególnie w jej zaawansowanych stadiach. Procedura, znana jako fotokoagulacja siatkówki, wykorzystuje laser do leczenia wycieków z naczyń krwionośnych lub do zmniejszenia ryzyka dalszego krwawienia. Dzieje się to poprzez kurczenie nowo powstałych, nieprawidłowych naczyń krwionośnych. Laseroterapia może być stosowana w różnych formach:

• Fotokoagulacja punktowa (fokalna) skupia się na wyciekach w określonych obszarach siatkówki.
• Fotokoagulacja panretinalna (rozsiana) ma na celu zmniejszenie ryzyka dalszego wzrostu nowych, nieprawidłowych naczyń krwionośnych na większej powierzchni siatkówki​​​​.

Iniekcje do oka

Leczenie za pomocą iniekcji do oka z użyciem leków przeciw-VEGF (czynnik wzrostu śródbłonka naczyniowego) jest skuteczne w zmniejszaniu obrzęku siatkówki i hamowaniu wzrostu nieprawidłowych naczyń krwionośnych. Substancje podawane są bezpośrednio do oka w celu zablokowania działania białek stymulujących wzrost nowych, nieprawidłowych naczyń krwionośnych. 

Witrektomia

W przypadkach bardzo zaawansowanej retinopatii cukrzycowej oka, kiedy doszło do znacznego krwawienia do ciała szklistego lub występuje ryzyko odwarstwienia siatkówki, może być konieczna witrektomia. Jest to zabieg chirurgiczny polegający na usunięciu krwi i tkanki bliznowatej z oka, co może pomóc przywrócić część wzroku​​​​.

Czy można zapobiec retinopatii cukrzycowej?

Zapobieganie retinopatii cukrzycowej koncentruje się głównie na kontroli cukrzycy i jej metabolicznych skutków. Nie można całkowicie wyeliminować ryzyka jej rozwoju. Jednak odpowiednie zarządzanie cukrzycą może znacząco zmniejszyć prawdopodobieństwo wystąpienia tej choroby lub opóźnić jej postęp. Kluczowe kroki w profilaktyce to:

• Kontrola poziomu glukozy we krwi - utrzymywanie poziomu glukozy we krwi w zalecanych granicach jest fundamentalne w zapobieganiu rozwojowi retinopatii cukrzycowej.
• Kontrola ciśnienia krwi i poziomu cholesterolu - wysokie ciśnienie krwi i niekorzystny profil lipidowy mogą przyczyniać się do uszkodzenia naczyń krwionośnych w siatkówce.
• Regularne badania okulistyczne - osoby z cukrzycą powinny poddawać się regularnym badaniom oczu. Zaleca się co najmniej raz w roku przeprowadzać takie badania​​.
• Zdrowy tryb życia - zdrowa dieta, regularna aktywność fizyczna i unikanie palenia tytoniu to podstawowe elementy profilaktyki nie tylko retinopatii cukrzycowej, ale i samej cukrzycy. Wpływają one pozytywnie na kontrolę metaboliczną, co z kolei zmniejsza ryzyko powikłań​​​​.

Sprawdź nasz artykuł, jak zatrzymać wadę wzroku?

 

Bibliografia:
https://www.nhs.uk/conditions/diabetic-retinopathy/
https://www.aao.org/eye-health/diseases/what-is-diabetic-retinopathy#treatment
https://www.wokularach.pl/blog/retinopatia-cukrzycowa-oka-objawy-i-leczenie